Leven zonder middelpunt

Dit is geen alledaags boek over spiritualiteit. De boodschap die het bevat is zachtaardig maar ook revolutionair, eenvoudig maar ook radicaal, uitdagend maar ook vol mededogen. Het stelt zich ten doel om het buitengewone zichtbaar te maken in het alledaagse, het spirituele in het materiële, en wil wijzen op de vrijheid en de verlichting die altijd middenin het leven op ons ligt te wachten.

Dit leven blijkt uiteindelijk geen duurzame persoon als middelpunt te hebben, een persoon die lijdt en losstaat van alles om hem heen. Leven zonder middelpunt tart je ideeën over spiritualiteit. Het stelt het idee ter discussie dat de dingen in deze wereld werkelijk los van elkaar staan, dat er een ‘ik’ is dat losstaat van ‘jou’, dat de wereld van de spirituele verlichting er nog niet is, dat het Koninkrijk der Hemelen ergens ver weg is, dat Eenheid zich ergens buiten ons bevindt.

Eigenlijk gaat dit boek dus over het einde van de spirituele zoektocht: het einde van het zoeken, het einde van het streven, het einde van het lijden, het einde van het idee dat je een persoontje bent in een grote wereld, iemand die losstaat van het Geheel. En als het einde-loze zoeken naar meer dan wat er nu is wegvalt, kan er, zoals we zullen zien, een zachte explosie plaatsvinden die je naar iets brengt wat veel krachtiger, vreugdevoller en eenvoudiger is dan alles wat ons ooit beloofd is door de leraren van deze wereld.

‘Jeff Foster is wakker, ontwaakt of hoe je het ook wilt noemen.’
Ewald Wagenaar in de Koorddanser

‘Jeff Foster slaagt erin om het leven terug te brengen tot al zijn eenvoud: zonder hoogdravende theorieën en zonder moeilijke uiteenzettingen.’
Lezersreactie op bol.com

Uit het boek:

Vraag: Ik snap het niet. Moet ik nu stoppen met zoeken of niet? Aan de ene kant zeg je dat zoeken het probleem is, maar aan de andere kant zeg je dat er niemand is die kan zoeken …

Antwoord: Ah, goeie vraag. Nou ja, als zoeken plaatsvindt, vindt het plaats, en als het niet gebeurt, gebeurt het niet. Zo eenvoudig is het eigenlijk. Zoeken hoeft niet afgewezen te worden, niets hoeft afgewezen te worden. Als er pijn is, is er pijn, als er frustratie is, is er frustratie. Het gebeurt gewoon allemaal nu op dit moment, een goddelijk schouwspel dat zich afspeelt in het bewustzijn. En het bewustzijn staat niet los van dat schouwspel, helemaal niet.

Maar als de illusie van de individualiteit doorzien wordt, is het meestal zo dat dat schouwspel zijn lading verliest, zijn zwaarte, zijn ernst, en verschijnt er een diep en onwankelbaar gevoel van oké-heid met alles wat zich voordoet, een gevoel van ongedwongenheid, een gevoel dat niets te maken heeft met een persoonlijk ‘jij’. Het is een ongedwongenheid die altijd in de kern van alle dingen zit. En die ongedwongenheid ligt daar maar te wachten, heel geduldig … te wachten tot het zoeken ophoudt. En dan laat die ongedwongenheid zich zonder enige waarschuwing voelen. Noem het genade, noem het ontwaken, het is onmiskenbaar aanwezig.

Paradoxaal genoeg vindt het misschien wel steeds minder vaak plaats als de nutteloosheid van het zoeken doorzien is. Maar er zijn geen regels op dit gebied. Niets hoeft te gebeuren om bevrijding de ruimte te geven. Dat zou er gewoon weer een doelstelling van maken …

En natuurlijk kun je niet stoppen met zoeken, dat zou alleen maar meer zoeken betekenen … zoeken naar de beëindiging van het zoeken! Leuk hè?

De non-dualiteits-(advaita)markt lijkt zonder meer vol te zitten met dit soort paradoxen, en dat kan heel verwarrend zijn voor iemand die antwoorden zoekt. Bijvoorbeeld: is er iemand die zoekt, of is zo iemand een illusie? Is het mogelijk het zoeken op te geven, of is dat gewoon meer van hetzelfde? Kan ik iets doen, of moet ik juist niets doen? En is er zelfs maar een ‘ik’ die kan kiezen om iets te doen of niet? Enzovoorts, en zo verder.

Maar wie is zich bewust van die paradoxen? En wie wil ze de baas worden? Kijk, het denken wil niet accepteren dat twee dingen tegelijkertijd waar kunnen zijn. Het wil een pure, ongedeelde waarheid. Het noemt dit daarom een paradox en het loopt er voor weg, en houdt daarmee het zoeken op gang. Het denken heeft een hekel aan paradoxen. Het geheim is dat je de paradox niet moet ontlopen, dat je het onbekende niet moet ontlopen. Daar zit de vrijheid.

Kijk, het is zo simpel. Die paradoxen zijn er gewoon, laten we die niet ontkennen. Maar nu al doen ze zich voor aan niemand, het zijn gewoon gedachten die ronddrijven in de openheid die je bent. In die zin zijn de paradoxen al opgelost. Dus is het om te beginnen al niet nodig om een oplossing te zoeken. En toch, als er zoeken plaatsvindt is dat prima.

Maar in helderheid zijn er helemaal geen paradoxen. Alleen maar gedachten, en zelfs de gedachten die zichzelf het meest tegenspreken zijn nog steeds niet meer dan gedachten. Vrij zijn van de paradox zit in de kern van de paradox.