Eens verslaafd, altijd verslaafd? Onzin!

Een frisse kijk op verslaving

We zijn allemaal verslaafd. Aan verdovende of opwekkende middelen, succes, controle, onze smartphone… Verslaving is geen afwijking of ziekte; het hoort bij ons mens-zijn. Toch hebben mensen die worstelen met mateloosheid de neiging zichzelf af te wijzen. Maar het is juist deze zelfafwijzing die de verslaving in stand houdt. Bestrijding leidt niet tot bevrijding.

Recent verscheen het boek Verslaving als kans, waarin auteur Arold Langeveld een andere weg toont. Die weg begint met je verslaving niet langer als vijand te zien, maar als een kans. Hij nodigt je uit om te stoppen met vechten en te gaan voelen wat je zolang hebt onderdrukt. Om te ontspannen in wie je werkelijk bent en te leren leven met het hier-en-nu, precies zoals het is. Het is als een thuiskomen waar je nooit werkelijk weg was.

Benieuwd? In deze blog lees je een fragment uit het boek.

Als je hebt besloten om de relatie met je middel te gaan verbreken, kunnen dit de toekomstige onderdelen van je reisschema zijn: irreële gedachten doorzien, intake, interventie, informeren, intimiteit, inquiry (zelfonderzoek), inzet, interesse en inzicht. Deze reis is toe te passen op elke vorm van verslaving, van koffie tot cocaïne. Elk soort gebruik en gedrag dat structureel plaatsvindt en waar je een prijs voor betaalt, kan een uitnodiging zijn om te gaan ontdekken wat je onderdrukt.

Ik zal een algemene beschrijving geven van deze reis van vluchten naar vrijheid, voelen en verbinding, omdat het onmogelijk is om alle mogelijke routes te beschrijven waar ik getuige van was. Het is een avontuur dat begint met een allereerste stap: het onderzoeken van gedachten die je verslaving nu nog deels in stand houden. ‘De route naar vrijheid is korter dan je denkt maar langer als je denkt.’ Je kunt met het denken niets oplossen als het denken zélf een groot deel van het probleem vormt. Het denken over je verslaving zal je reis langer maken en je zelfs tegenwerken als je irrationele gedachten als de waarheid blijft zien.

Als je wilt leren voelen wat je nu nog onderdrukt, dan is het belangrijk dat je beseft dat veel gevoelens ontstaan door onware gedachten over jezelf en je gebruik die aan die gedachten voorafgaan. Omdat er veel misverstanden zijn ontstaan door hoe je hebt leren kijken naar verslaving, wil ik je eerst bevrijden van de gedachten die voor onnodige spanning zorgen. Pas als je die irreële ideeën hebt doorzien, kom je op de laag van waarachtige gevoelens die nergens anders om vragen dan te mogen worden doorvoeld.

Dus laten we beginnen met het tegen het licht houden van de meest hardnekkige misverstanden over verslaving, zodat we daarna verder kunnen met gevoelens die zich niet via je hoofd manifesteren.

Vrij van irreële gedachten

Misschien heb je het je weleens afgevraagd: creëer ik mijn gedachten of komen ze gewoon in me op? Ben ik de schepper of de ontvanger van mijn gedachten en werkt het bij het denken niet net als bij ieder ander zintuig dat informatie registreert? Neurowetenschappers lijken er niet meer aan te twijfelen: het zijn informatiestroompjes in je hersenen die je niet zelf initieert. Je gedachten zijn in die zin net zomin van jou als de regendruppels die soms op je hoofd vallen. Die druppels noem je toch ook niet ‘mijn regen’? Toch heb je veel van je gedachten als persoonlijk opgevat, waardoor je bent gaan denken dat jij die stem in je hoofd bent.

Wanneer je verslaving deel uitmaakt van je dagelijks leven, heb je waarschijnlijk een heel scala aan gedachten over jezelf en het leven aangenomen die je een onrustig en gespannen gevoel geven. Het zijn gedachten die je als waarheid bent gaan zien, waardoor je ze zonder dat te beseffen kracht en macht hebt verleend en ze zo een selffulfilling prophecy werden. Doordat je ze nooit met zorgvuldige aandacht bekeken hebt, ben je erin gaan geloven en ernaar gaan leven.

Er is een nauwe relatie tussen je denken en je gebruik. Gebruik kan de meest directe ‘oplossing’ in je leven zijn geworden om op die manier tijdelijk van de veelheid aan gedachten verlost te zijn. Je middel kan een vlucht zijn geworden uit de aard van het denken waar je last van hebt. Vooral je gedachten over een zogenaamd tekortschietend, schuldig of falend zelf zijn een vruchtbare bodem voor gebruik.

Je kunt je gedachten onderzoeken om er zo achter te komen of je lijdt aan de realiteit of aan je gedachten over die realiteit. Wie aan dat onderzoek begint, komt er snel achter dat we veel gedachten ontvangen die gewoon helemaal niet kloppen. Die gedachten zijn het onderzoeken meer dan waard, omdat irreële gedachten je levenskracht en (zelf)vertrouwen beperken.

Als je hebt besloten te gaan stoppen en een interventie op touw zet, is het goed om eerst alle irreële gedachten te doorzien die jouw beslissing zouden kunnen ondermijnen. Omdat irreële gedachten je klein houden, mag je gerust van gedachten veranderen. Met gedachten mag je vrijuit spelen. Kies daarom voor gedachten die rust geven, die je ondersteunen en die je inspirerend herinneren aan je kracht, je vrijheid en reële mogelijkheden die je hebt om je leven om te gooien.

Tien van dit soort irreële gedachten heb ik in kaart gebracht. Ze zijn vast ook bij jou opgekomen of door jou opgevangen vanuit je omgeving.

Eens verslaafd, altijd verslaafd

Is eens verslaafd inderdaad altijd verslaafd? Wat een onzin! De functie van deze gedachte is om altijd bang te blijven voor de zogenaamde ‘verslaafde’ in jou. Maar het is juist de angst voor ‘jezelf in de toekomst’ die het gebruik in het heden laat voortduren. Als je nu vreest voor wat je later zult doen, ervaar je daardoor direct spanning. En aangezien je toekomst bestaat uit een vooruit geprojecteerd heden, is de gedachte dat je altijd verslaafd zult zijn genoeg om de moed nu al te verliezen. Als je een verslaving hebt, heb je vertrouwen nodig en geen angst.

De realiteit is dat heel, heel veel mensen van hun verslaving af zijn gekomen. Niet door angst, controle, discipline en vechten, maar door (zelf)liefde, (zelf)acceptatie en (zelf)vertrouwen, waardoor het middel zijn functie had verloren. Ik ken ex-alcoholgebruikers die nu moeiteloos geen druppel meer drinken en nog wel drank in huis hebben voor medebewoners en gasten. Je kunt je daar nu misschien niets bij voorstellen. Maar voor wie tot de bodem van zelfonderzoek is gegaan, kan een verslaving haar kracht helemaal en blijvend verliezen.

De ‘eens verslaafd, altijd verslaafd’-gedachte is gestoeld op het idee van een toekomst waarin je nog steeds verslaafd zult zijn. Maar wat zie je als je naar die toekomst kijkt? Niets! Als er beelden opkomen, dan zijn dat gedachten, dus niet meer dan gewichtsloze en onstoffelijke informatiestroompjes in je hersenen. Je kunt alleen maar naar de toekomst kijken door een bril van het verleden. Als die bril je laat denken dat je altijd verslaafd zult zijn, dan is de kans groot dat die gedachte zichzelf blijft manifesteren. Laat ik nog een stapje verdergaan. Waar is je verslaving op de momenten dat je niet gebruikt en je ook geen neiging voelt om te gebruiken? Wat is het materiaal waar je verslaving uit bestaat en wat is haar locatie op het moment dat je in vrede bent met jezelf en de realiteit van het hier-en-nu? Precies, ook het fenomeen verslaving bestaat uit een serie onstoffelijke gewaarwordingen! Je verslaving bestaat uit een combinatie van gedachten, gevoelens en gedrag die zich manifesteert. Je verslaving haalt haar bestaansrecht uit de ideeën die je koestert over ‘de verslaafde’ in jou, het zogenaamd zwakke zelf, die je bent. Het zijn ideeën, irreële gedachten die je belemmeren op het moment dat je ze voor waarheid aanneemt.

Je gebruikt nu. Ja nu! Of je gebruikt nu niet. Punt. Wat voegt het hele idee van een altijd aanwezige verslaving daaraan toe? Voel dat eens. Wat doet de gedachte ‘eens verslaafd, altijd verslaafd’ met je en wat gebeurt er met je als je jezelf toestaat dat het niet meer dan een gedachte is? Je gedachten over je toekomst kunnen je nooit tonen wat waar is of waar zal zijn, maar ze kunnen je wel bang maken. En wat doet die angst met dit moment? Voegt het werkelijk iets van waarde toe aan wat er nu direct te beleven valt? Ik heb een andere gedachte voor je:

Geen enkel idee over de toekomst is waar, want over de toekomst kun je niets weten. Dus laat de toekomst los, ze verschijnt vanzelf wel in het hier-en-nu.

Op wendyonline.nl verscheen een interview met Arold over zijn werk en boek.

Arold Langeveld (1966) begeleidt high performers en bekende Nederlanders in het omgaan met spanning, zichtbaarheid en verslaving, als counselor bij Alheel. Hij werd onder meer opgeleid door Scott Kiloby en werkte in verschillende verslavingsklinieken. In de film Alles over niets (2013) speelde hij zichzelf. Hij treedt op als spreker over non-dualiteit en verslaving.

Geïnteresseerd?

Bekijk ook deze boeken