Cursiefjes door Justus Kramer Schippers
In de reeks Cursiefjes neemt schrijver en vertaler Justus Kramer Schippers ons tweewekelijks mee op een verdiepingstocht van zijn boek Wie denk je dat je bent?. Elk Cursiefje – een kort stukje tekst – gaat in op een bepaald aspect uit het boek en verrijkt daarmee de leeservaring. Door gedachtegoed te extraheren, kan het inzicht soms helderder en rechtstreekser binnenkomen. De Cursiefjes staan niet los van elkaar, maar spelen op elkaar in en vormen uiteindelijk een consistent geheel.
Deze week: Waar bevindt ruimte zich?
Er valt nog wel wat meer over die schijnwereld te vertellen. Ruimte is evengoed een voorwaarde om fenomenen met een schijn van echtheid te kunnen tonen. Als er geen ruimte zou bestaan, waar zouden dan de ‘fysieke’ fenomenen geprojecteerd moeten worden? En dan tijd: er is toch wel enige tijd nodig om iets te laten verschijnen.
Nu is er wel iets raars met tijd en ruimte. Kun jij aanwijzen waar de ruimte zich bevindt? Of beschrijven wat ruimte is?
We kunnen synoniemen bedenken, zoals leegte en dergelijke, maar daarmee verschuiven we het probleem. Waar bevindt zich leegte? Wat is leegte? We komen dan uit bij zoiets als: ‘iets’ dat ‘overal’ ‘alles’ omvat.
Ruimte is niet iets dat aangewezen kan worden: het is noch dit, noch dat, noch beide, noch geen van beide. Het is op relatief niveau, op werelds niveau, niet te kennen. Het product van ruimte kan zich nooit uitdrukken in termen van wat het product overstijgt. Relatieve taal (en alle taal is relatief) kan het nooit beschrijven.
‘Het product van ruimte kan zich nooit uitdrukken in termen van wat het product overstijgt.’
Met deze benadering komen we al aardig in de buurt van wat de mystici ‘Zijn’ of ‘Bewustzijn’ of ‘Ongrond’ noemen. Het valt niet te beschrijven voor de geest die het product is van Bewustzijn.
Samenvattend: Bewustzijn of wat we Zijn en wat we daarom niet met de relatieve mind kunnen kennen, is wat de zintuigen – en in het verlengde daarvan de ‘fysieke’ schijnwereld – voortbrengen.
Cursiefje gemist? Lees hier het vorige: De wereld van fenomenen
Geïnteresseerd?